📝 Editoryal Not:
Çocuklarda bruksizm (diş sıkma/gıcırdatma) yalnızca geçici bir alışkanlık olarak görülmemelidir. Özellikle gelişim çağında ortaya çıkan bu durum, ilerleyen yıllarda çene eklemi bozuklukları, diş yapısında kalıcı hasarlar ve uyku bozuklukları gibi daha ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Çocuk Diş Hekimi Dt. Nurgül Demir’in değerlendirmeleri, ebeveynlerin farkındalığını artırmak ve çocuklarda bu alışkanlıkla başa çıkmak için bilimsel yaklaşımlar sunması açısından önemlidir. Sağlık profesyonelleri ve aileler için erken tanının ve doğru yönlendirmenin taşıdığı önemi vurgulayan bu içerik, çocuklarda koruyucu ağız sağlığı uygulamalarına da ışık tutmaktadır.
Bruksizm; çiğneme kaslarının istemsiz kasılması sonucu oluşan diş sıkma veya gıcırdatma alışkanlığıdır. Çocuklarda çoğu zaman fark edilmeyen bu durum, stres, çevresel uyaranlar veya gelişimsel faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.
Çocuk Diş Hekimi Uzmanı Dt. Nurgül Demir, özellikle okul çağı çocuklarında artan rekabet, sosyal baskılar, uyku düzensizlikleri ve aile içi stresin bruksizm vakalarında artışa neden olduğunu belirtiyor. Uyku sırasında veya gün içinde farkında olmadan çene kaslarını kasan çocuklarda, diş sıkma eylemi bazen diş gıcırdatma ile birlikte seyredebilir.
Tanı genellikle dolaylı belirtilerle konuluyor
Çocuklarda bu alışkanlık, kulak ağrısı, baş ağrısı, uyku düzensizlikleri gibi semptomlarla kendini gösterebilir. Ancak birçok vakada tanı, diş hekimi muayenesi sırasında diş yüzeyinde oluşan aşınma, çatlaklar veya kırıklar aracılığıyla konulmaktadır.
Dt. Demir, “Diş sıkma nedeniyle çene eklemine iletilen kuvvet, zamanla eklem dokularında hasara neden olabilir. Ayrıca uykuda nefes tutma (obstrüktif uyku apnesi) gibi durumların da bruksizmle ilişkili olabileceğini gösteren veriler mevcuttur.” diye belirtti.
Çocuklarda tedavi yaklaşımı farklı
Bruksizm tedavisinde yetişkinlerde kullanılan plak ve botoks gibi yöntemler, çocuklar için uygun değildir. Bu nedenle, tanı sonrası çocuk hastalara özel davranışsal ve koruyucu yaklaşımlar uygulanmalıdır. Dt. Nurgül Demir’e göre dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar şöyle sıralanabilir:
- Gece diş gıcırdatması duyulduğunda, çocuğun uykuda hafifçe uyandırılması çene kaslarının gevşemesine yardımcı olabilir. Bu, alışkanlık döngüsünün zayıflamasına katkı sağlar.
- Sakız çiğnemek, çene kaslarının fazla çalışmasına yol açarak bruksizmi tetikleyebilir. Bu nedenle alışkanlık kontrol altına alınana kadar sakız tüketimi sınırlandırılmalıdır.
- Çiğneme kuvvetinin kontrolsüz iletilmesini engellemek için sert besinlerin (elma, hamburger vb.) küçük parçalara ayrılarak tüketilmesi önerilir.
- Dişlerde aşınma ve alt yüz yüksekliğinde azalma olan çocuklarda, geçici prefabrike kaplamalar kullanılarak dişlerin korunması sağlanabilir.
- Bruksizm kontrol altına alınıncaya kadar düzenli çocuk diş hekimi kontrolleri aksatılmamalıdır.
Çocuklarda çene kaslarının fizyolojik gelişimi ve ağız sağlığının korunması açısından erken tanı ve izlem kritik öneme sahiptir. Sağlık profesyonellerinin ebeveynleri bu konuda doğru şekilde bilgilendirmesi, olası komplikasyonların önüne geçilmesini sağlar.
