📝 Editoryal Not:
Göz yanması, çoğu zaman basit bir yakınma gibi değerlendirilse de, altta yatan ciddi oküler ya da sistemik patolojilerin ilk belirtisi olabilir. Bu basın bülteni, gözde yanma hissinin nedenlerini, eşlik eden belirtileri ve hangi hastalıkların habercisi olabileceğini bilimsel temelde ele alıyor. Özellikle dijital ekran kullanımının artmasıyla birlikte sıklaşan bu semptomun ihmal edilmemesi gerektiğine dikkat çekilmesi, hem göz sağlığının korunması hem de toplumda farkındalık oluşturulması açısından oldukça değerlidir.
Batıgöz Sağlık Grubu Balçova Cerrahi Tıp Merkezi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Murat Direl, gözde yanma hissinin, özellikle sulanma, batma, kaşıntı ve görme bulanıklığı gibi semptomlarla birlikte seyretmesi durumunda mutlaka uzman bir göz hekimi tarafından değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor. Göz yanması, yalnızca geçici bir rahatsızlık değil; önemli oküler ya da sistemik hastalıkların erken belirtisi olabilir.
Gözde Yanma Hissi: Gözün Savunma Alarmı
Göz yanmasının en temel nedeni, göz yüzeyinin çeşitli etkenlerle tahriş olmasıdır. Bu tahrişe yol açan faktörler arasında kuru hava, sigara dumanı, dijital ekranlara uzun süre maruz kalma, kontakt lenslerin yanlış kullanımı ve göz hijyenine yeterince dikkat edilmemesi yer alır. Ayrıca, gözde yabancı cisim teması ya da kimyasal maddelere maruz kalmak da göz yüzeyinde irritasyona ve buna bağlı yanma hissine neden olabilir.
Dijital ekran başında geçirilen sürenin artmasıyla birlikte göz kırpma refleksi azalır, bu durum gözyaşı filminin dağılımını bozar ve göz kuruluğuna zemin hazırlar. Bu mekanizma, dijital göz yorgunluğu olarak da tanımlanabilir. Op. Dr. Direl, bu durumla mücadelede “20-20-20” kuralını öneriyor: Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 feet (yaklaşık 6 metre) uzağa bakmak.
Hangi Hastalıkların Habercisi Olabilir?
Göz yanması tek başına değerlendirilmemeli; eşlik eden bulgularla birlikte ele alınarak altta yatan patolojiler araştırılmalıdır. Op. Dr. Direl, bu kapsamda göz yanmasının habercisi olabileceği başlıca hastalıkları şu şekilde sıralıyor:
Kuru Göz Sendromu: Gözyaşının miktar veya kalitesindeki azalma, yanma, batma, bulanıklık ve ışığa hassasiyet gibi semptomlarla kendini gösterir. A vitamini eksikliği gibi sistemik nedenlerle de ilişkili olabilir.
Alerjik Konjonktivit: Mevsimsel alerjenlere bağlı gelişen bu durum, gözde kaşıntı ve yanma ile seyreder. Özellikle polen, toz veya hayvan tüyü gibi tetikleyiciler önemlidir.
Konjonktivit (Göz Nezlesi): Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar sonucu gelişir. Yanma ile birlikte çapaklanma, kızarıklık ve kapak yapışması görülür. Tedavi edilmezse diğer göze de yayılabilir.
Blefarit: Göz kapaklarında yer alan yağ bezlerinin tıkanmasına bağlı olarak gelişir. Sabahları kabuklanma, batma ve yanma ile karakterizedir.
Kornea Bozuklukları: Kornea yüzeyindeki çizikler veya ülserler, ani ve şiddetli yanma hissine yol açabilir.
Gözlük Kullananlar da Dikkatli Olmalı
Gözlük, dijital göz yorgunluğunu azaltmaya yardımcı olabilir; ancak yanlış numaralı gözlükler veya uyumsuz cam kullanımı, göz kaslarında zorlanmaya neden olarak yanma hissini artırabilir. Gözlük kullanmaya yeni başlayan bireylerde de geçici adaptasyon kaynaklı yanma hissi görülebilir.
Erken Tanı, Etkin Tedavi
Göz yanması uzun süredir devam ediyorsa ya da eşlik eden görme bozuklukları, kızarıklık ve çapaklanma mevcutsa yalnızca nemlendirici damlalarla geçiştirilmemelidir. Op. Dr. Direl, “Tedavinin başarısı doğru tanıya bağlıdır. Bazı olgularda gözdeki yanma, vücuttaki sistemik bir hastalığın, örneğin B2 vitamini eksikliğinin ilk bulgusu olabilir” diyerek kapsamlı bir göz muayenesinin gerekliliğine dikkat çekiyor.
Basit Önlemlerle Göz Sağlığınızı Koruyun
Göz yanmasını önlemek için şu temel önlemler önerilmektedir:
Uzun süreli ekran kullanımında düzenli aralar verin.
Bulunduğunuz ortamın havasını nemlendirin.
Kontakt lens hijyenine özen gösterin.
Reçetesiz damla kullanmadan önce mutlaka göz doktoruna danışın.
Son olarak Op. Dr. Direl, “Göz yanması basit gibi görünse de, altta ciddi patolojiler barındırabilir. Gözlerinizi ihmal etmeyin; düzenli göz muayeneleri sağlıklı bir yaşamın vazgeçilmez parçasıdır” mesajıyla göz sağlığının önemini bir kez daha vurguluyor.
