1. AMAÇ
Bu kılavuz, ileri tedavi tıbbi ürünlerinin iyi klinik uygulamalarına ilişkin ayrıntılı esasları düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır.
2. TANIMLAR
2.1. Beşeri uygulama: İnsan alıcıları veya ekstrakorporeal (vücut dışı) uygulamalarındaki doku veya hücre kullanımıdır
2.2. Doku tesisi: İnsan dokuları ve hücrelerinin işlenmesi, muhafazası, depolanması veya dağıtımı faaliyetlerinin üstlenildiği bir hastane veya başka bir birim doku departmanıdır.
2.3. Donör: İnsan hücrelerinin veya dokularından elde edilen yaşayan veya ölmüş herhangi bir insan veya hayvan kaynağıdır.
2.4. Donasyon (bağış): Beşeri uygulamalar için tasarlanmış olan insan veya hayvan dokularının veya hücrelerinin bağışlanmasıdır.
2.5. Etkililik takibi: Bir tıbbi ürünün etkililiği veya verimliliği hakkında bilgi alınmasını sağlayacak şekilde tasarlanmış olan verilerin sistematik toplanması ve derlenmesidir.
2.6. Güvenlik takibi: Bir tıbbi ürünün güvenliği hakkında bilgi alınmasını sağlayacak şekilde tasarlanmış olan verilerin sistematik toplanması ve derlenmesidir.
2.7. Hayvan tesisi: Ksenojik hücre-bazlı tıbbi ürünlere ait faaliyetlerin yürütüldüğü tesistir.
2.8. İleri tedavi tıbbi ürünü: Endüstriyel olarak üretilmiş veya endüstriyel işlemlere tabi gen tedavisi tıbbi ürünleri, somatik hücre tedavisi tıbbi ürünleri, doku mühendisliği ürünleri ve kombine ileri tedavi tıbbi ürünlerdir.
2.9. İzlenebilirlik süreci: İşleme, test etme ve depolama aracılığıyla tedarik sürecinden alıcı veya bertaraf birimlerine kadar olan dağıtımına kadar her bir aşama sırasında her bir bireysel doku/hücre birimini konumlandırma ve tanımlama becerisidir. Bu ayrıca, doku/hücreleri alan, işleyen veya depolayan üretim tesisi veya doku tesisi ve donörü tanımlama ve söz konusu doku/hücreleri alıcı(lara) uygulayan medikal tesis/tesislerdeki alıcıları belirleyebilmek becerisi anlamına da gelmektedir; izlenebilirlik süreci ayrıca bu dokular/hücreler ile temas halinde olan ürünler ve materyallere ilişkin tüm ilgili verileri konumlandırma ve belirleme yeterliliğini de kapsamaktadır.
2.10. Kan tesisi: Kullanım amaçları ne olursa olsun insan kanı veya kan bileşenlerinin toplanması ve test edilmesinin yanı sıra istenilen transfüzyon sırasında işleme, depolama ve dağıtım süreçlerinden sorumlu olan herhangi bir yapı veya kuruluştur. Buna kan bankaları dahil değildir.
2.11. Klinik takip: Araştırmacı tarafından yürütülen bireysel gönüllülerin takibidir. Bu takip, hastalıkların önlenmesi, tarama, gözlemleme, teşhisi ve tedavi süreçleri ile yaralanmaları, komplikasyonları, olumsuz reaksiyonları ve tıbbi hataları içermektedir.
2.12. Tedarik: Doku veya hücrelerinin hali hazırda sunulduğu süreçtir.
2.13. Tedarik kurumu: Doku tesisi olarak akredite edilmeyen, tayin edilmeyen, izin veya lisans verilmeyen ve insan dokuları ve hücrelerinin tedarikini üstlenen sağlık hizmetleri tesisi veya bir hastane veya başka bir birim departmanıdır.
3. İLERİ TERAPİ ARAŞTIRMA AŞAMASINDAKİ TIBBİ ÜRÜNLERİN BAĞIŞLANMASI, TEDARİKİ VE TEST EDİLMESİ
3.1. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünler ile ilgili olarak destekleyici hariç tutulmak üzere doku/kan tesisleri, tedarik kuruluşları, hayvan tesisleri ve donörler dahil araştırmacılar ve üretici/ithalatçılar ve diğer aktörlerde göz önünde bulundurulmalıdır. Bu tarafların görevlerini ve geçerli olan ilgili mevzuatı dikkate almak gerekmektedir.
3.2. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün üretimi için kullanılan insan hücrelerinin ve dokularının bağışlanması, tedariki ve test edilmesi ilgili mevzuat gereğince yapılmalıdır.
3.3. Özellikle klinik araştırmalarda kullanılacak olan ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün insan hücreleri ve dokuları içerdiği durumlarda, donörlere ilişkin yasal yükümlülükler ilgili mevzuata uygun olmalıdır.
3.4. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün üretimine yönelik hayvan menşeinden kaynaklanan dokular veya hücreler durumunda, bağış ile ilgili süreçler İyi İmalat Uygulamaları (İİU) kılavuzuna uygun olmalıdır.
4. DOKU VEYA KAN TESİSLERİ VE HAYVAN TESİSLERİ
4.1. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün üretimi için kullanılacak olan kan hücreleri dahil insan dokularının ve hücrelerinin bağışı, tedariki, test edilmesi, izlenebilirlik gereksinimleri ve diğer teknik gereksinimler (örneğin, işleme, muhafaza, depolama ve dağıtım) ile ilgili doku veya kan tesisi ve tedarik kuruluşunun sorumlulukları ilgili mevzuatta belirtilmiştir.
4.2. Hayvan menşei dokular veya hücreler ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin üretiminde kullanıldığı durumlarda, kaynak bulma/bağış, tedarik ve test işlemlerine yönelik gereksinimler İİU kılavuzu ve ilgili mevzuatta belirtilmiştir.
5. İLERİ TERAPİ ARAŞTIRMA AŞAMASINDAKİ TIBBİ ÜRÜNÜN ÜRETİMİ VE İTHALATI
5.1. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin üretimine ve ithalatına yönelik gereksinimler ilgili mevzuatta belirtilmektedir.
6. TEMEL İLKELER
6.1. Her bir ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün kullanımı izlenebilir olmalıdır. Bireysel ürünler, kaynak kullanımı, üretim, ambalajlama, depolama, nakliye, hastane/kurum/özel uygulamaya teslimatlar, gönüllülerin yönetimi, uzlaşma ve imha veya son işlemler aracılığıyla izlenebilir olmalıdır.
6.2. Gözetim zincirindeki bağlantı numarası (bağış sürecinden gönüllü uygulamasına kadar) gerekli olandan fazla olmamalıdır. Eğer bir ürün veya onun bir parçası bir donörden kaynaklanırsa, kayıtlar ürünü alan (veya tam tersi) bireysel gönüllüye ait donörden kaynaklanan bağlantılara izin verecek yeterli detayları içermelidir.
6.3. Gönüllüler, gerekli olduğunda veri toplanmasına izin verecek şekilde kendi bakım süreçlerine yönelik klinik araştırmanın bitimi sonrasında ve sırasında takip edilmelidir. Takibin içeriği ve uygulanabilir olduğunda araştırmanın bitimi sonrasındaki uzun süreli takip ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün içeriğine ve risk analizi ve söz konusu ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünle ilgili mevcut bilgilere dayalı olarak belirlenmelidir. Süreçler, gerekli takip süreci boyunca devam ettirilmeli ve gönüllerle temas sağlanmalıdır.
6.4. İnsan embriyo kök hücreleri gibi bazı durumlarda, doku tesislerinin; ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün üreticisine aktarımından önce klinik değere sahip olduğu noktaya kök hücreleri türetmek için önemli işleme faaliyetleri üstlenmesi gerekebilir.
6.5. Hayvan menşeli dokuların veya hücrelerin bir ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün üretiminde kullanılması durumunda, hayvan menşeli özel hücreler ve dokular (örneğin, viral vektörlerin üretiminde kullanılan hücre hatları) ilgili mevzuat hükümlerince gerçekleştirilmelidir.
6.6. Gönüllülerin tıbbi bakımı ve tıbbi kararları nitelikli bir hekim veya diş hekimi sorumluluğunda olmalıdır. Ancak, ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün uygulanışında destekleyici temsilcisinin gönüllüyeileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürününün uygulanması sırasında hali hazırda bulunması gerekmektedir. Bu uzman, sorumlu araştırmacıya öneri ve bilgi sağlayabilir ancak sorumlu araştırmacı uygulama yöntemini durdurma veya değiştirme kararının alınmasından sorumlu kalmaya devam eder.
7. İZLENEBİLİRLİK
7.1. Genel İhtiyaçlar
7.1.1. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün insan hücreleri veya dokuları içerdiği durumlarda, ürünün kullanıldığı yerdeki destekleyici, üreticisi ve araştırmacı/kurumu, daha önceden doku ve kan tesislerine yönelik izlenebilirlik gereksinimlerini ilgili mevzuatta belirtilen gereksinimler ile uyumlu ve bunlara tamamlayıcı özellikte olan yerinde izlenebilirlik sisteminin olduğundan emin olmalıdır. Hayvan menşeli dokular veya hücrelerinin olduğu durumlarda, ilgili mevzuatta belirtildiği üzere aynı izlenebilirlik gereksinimleri geçerlidir.
7.1.2. Doku/hayvan tesisinde donör/hayvan menşesi ve bağış süreci arasında bir bağlantının olmalı; üretim sahasında ise bağış süreci ve ürün arasında bir bağlantı olmalı; araştırmacının bulunduğu merkezde ise ürün ve gönüllü arasında bir bağlantı olmalıdır. İzlenebilirlik kaynaktan gönüllüye ve gönüllüden kaynağa doğru her iki yönde işletim göstermelidir.
7.1.3. İyi klinik uygulamaları, araştırma ürünlerinin (AÜ) hesap verebilirlik/şeffaflık gereksinimlerini içermektedir. Bu gereksinimler önemli derecede üreticiden, AÜ yayınlamasına kadar olan izlenebilirlik sürecine katkıda bulunmaktadır. İzlenebilirlik gereksinimleri, her bir özel gereksinimlerin ele alınmasını sağlamak amacıyla izlenebilirlik ve AÜ hesap verebilirliğinin birleştirilmesinin sağlayan tesislerin var olmasını temin ederek gerçekleştirilebilir.
7.1.4. İzlenebilirlik gereksinimleri İİU kılavuzlarında belirtilen gereksinimler ile uyumlu olmalıdır.
7.1.5. Klinik araştırmanın askıya alınması veya önceden sonlandırılması veya ürün gelişiminin yarıda kesilmesi durumunda, destekleyici izlenebilirlik sisteminin devam ettirilmesinin sağlanması yönündeki yükümlülüklerini muhafaza etmelidir. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün mülkiyeti başka bir yasal işletmeye aktarılırsa, yeni mal sahibi izlenebilirliğin devam ettirilmesi sorumluluklarını üstüne almalıdır. Destekleyicinin iflası veya tasfiyesi halinde ve mülkiyetin başka bir yasal işletmeye devredilmemesi durumunda, izlenebilirlik kayıtları ulusal yetkili merciye devredilir.
7.1.6. İzlenebilirlik yöntemleri ve belgelendirme süreci klinik araştırma protokolünde açıklanmalı ve gerekli olduğunda değiştirilmelidir.
7.1.7. İzlenebilirlik gereksinimleri, söz konusu verilerin serbest dolaşımı ve kişisel bilgilerin işlenmesine ilişkin ilgili mevzuata uygun olmalıdır. Bu nedenle, sistem aşağıda belirtilenleri temin ederek isimsiz kodlama sistemleri aracılığıyla donörden alıcıya tam izlenebilirlik kriterlerine izin vermelidir:
7.1.7.1. İnsan donörlerinin kimlikleri korunmakta ve bu kişiler sadece doku/kan tesisleri ile tam tanımlama süreçlerine bağlanabilen kod numaraları ile teşhis edilmektedir
7.1.7.2. Gönüllü kimliği korunmakta ve bu sadece ürünün kullanıldığı ve araştırmacının bulunduğu merkez tarafından tam kimlik süreçlerine bağlanabilen kod numaraları ile teşhis edilebilmektedir.
7.2. Sorumluluklar
7.2.1. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ile ilgili olarak destekleyici, izlenebilirlik sisteminin tesis edilmesinden ve devam ettirilmesinin sağlanmasından sorumludur. Sistem, bireysel ürünün veya içermiş olduğu hücreler veya dokular ile temas içerisine giren tüm maddeler dahil başlangıç ve ham maddeler ve bireysel ürününün ürünün kullanıldığı araştırmacının bulunduğu merkeze ait kaynak kullanımı, üretim, ambalajlama, depolama, nakliye ve teslimat ile gönüllü veya diğer son uygunluk sağlama, ürünün bertarafı veya imhası aracılığıyla takibi yapıldığını temin etmelidir.
7.2.2. Çoklu tarafların söz konusu olduğu durumlarda, destekleyici, her bir tarafın görevlerinin tam ve belirlenmiş olduğunu ve izlenebilirlik bütünlüğünün devam ettirildiğini sağlamalıdır. (örneğin, ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürününün üretimi öncesinde otolog (öz kaynaklı) donöründen doku veya hücre elde eden araştırmacının gönüllü yönetiminden sorumlu olduğu aynı merkezde bulunmaktadır).
7.2.3. Destekleyici, ürünün kullanıldığı araştırmacının bulunduğu merkez ve donör/bağış tedarik kuruluşu aracılığıyla ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürününün bağlanabildiğini temin ederek doku veya kan tesisi veya hayvan tesisi, üretici ve araştırmacının bulunduğu merkez ile yapılan anlaşmalar yardımıyla izlenebilirlik sisteminin kurulmasını ve devam ettirilmesini garanti etmelidir.
7.2.4. Doku/kan tesisi, tedarik kuruluşları veya hayvan tesisi, söz konusu materyalin üreticiye kadar teslimatına kadar ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürününün üretimi için gerekli hücre veya doku tedariki ve bağışı ile ilgili bir izlenebilirlik sisteminin uygulanmasından sorumludur. Bu faaliyetler, ilgili kılavuzlarla uyumlu olmalıdır.
7.2.5. Üretici, kabul, tedarik kuruluşu, doku/hücre/kan tesisi veya hayvan tesisinden tamamlanmışileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürününün; ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürününün klinik araştırmada kullanılmak üzere destekleyiciye verilmesi ve klinik araştırmanın yapıldığı merkeze teslim edilmesine kadar üretim süreci sırasında bir izlenebilirlik sistemi uygulamaktan sorumludur. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürününün destekleyiciye verilmesi veya teslim edilmesi süreçleri üretici tarafından üstlenilmekte veya kontrol edilmektedir. Destekleyicinin üreticiden klinik araştırmanın merkezine kadar ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürününün teslimatı ile ilgilendiği durumlarda destekleyici söz konusu süreç aşamaları aracılığıyla izlenebilirliğin sağlanmasından sorumludur.
7.2.6. Araştırmacı veya eczacı veya araştırmacı tarafından tayin edilen başka bir kişi klinik araştırma merkezinde gönüllü ve ürün izlenebilirlik sisteminin uygulanmasından sorumludur. Bu sistem, her bir ürünün bağlantısını araştırmacıya veya alınan gönüllüye teslim edilmesine izin verecek şekilde gerekli detayları içermelidir.
7.3. İzlenebilirlik Süreci İçin Destekleyici, Üretici, Araştırmacı ve Araştırmanın Yürütüldüğü Merkez Tarafından Yapılan Arşivleme
7.3.1. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün kullanıldığı yerdeki destekleyici, doku tesisleri/tedarik kuruluşu, hayvan tesisi, üretici ve araştırmanın yürütüldüğü merkezin izlenebilirlik kayıtlarının her bir bölümünü ürünün bitiş tarihinden sonra en az 30 yıl süresince veya klinik araştırma izin şartları ile gerekli görüldüğünde veya destekleyici ile yapılan anlaşma çerçevesinde daha uzun bir süre muhafaza etmelidir. Doku tesisleri durumunda söz konusu süre ilgili mevzuatta belirtilen süreden daha uzun ise, destekleyici anlaşmalar ile izlenebilirlik kayıtların belirtilen süre boyunca muhafaza edildiğini temin etmelidir.
7.3.2. Her bir tarafça muhafaza edilmesi gereken asgari veri kümesi EK-1 de detaylı olarak verilmiştir.
8. GÜVENLİK RAPORU VE UZUN SÜRELİ TAKİP
8.1. Klinik araştırmalar bağlamında destekleyici ve araştırmacı tarafından olumsuz olaylar ve reaksiyonların bildirimi ilgili mevzuatta belirtilmiştir. Araştırmanın yürütülmesine ve ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürününün gelişimine ilişkin ve gönüllünün güvenliğini etkileyebilecek yeni olaylar hızlandırılmış raporlama süreci ile mevcut zaman çerçevesine göre rapor edilmelidir. Bunlar asgari olarak aşağıdakileri içermektedir:
8.1.1. Araştırma yöntemleri ile bağlantılı ve araştırmanın yürütülmesinin değiştirilmesini gerektirebilecek ciddi olumsuz olaylar;
8.1.2. Gönüllü popülasyonuna yönelik önemli tehlikeler.
8.2. Destekleyici, olumsuz olayların rapor edilmesine yönelik ürüne özgü gereksinimler ve/veya herhangi bir ek protokol ile ilgili olarak araştırmacıya gerekli bilgi ve eğitimi sağlamalıdır. Raporlama süreci klinik araştırma protokolünde açık bir şekilde detayları ile birlikte verilmelidir. Aşağıdaki güvenlik konularına dikkat edilmelidir:
8.2.1. Ürün uygulama sürecine ilişkin olumsuz olaylar (cerrahi veya diğerleri),
8.2.2. Şüpheli ve doğrulanmış enfeksiyon durumları,
8.2.3. Beklenilmeyen reaksiyonlar (örneğin, viral vektöründe yapımında veya işlevinde bir değişiklik sonucu hipersensitivite, immünolojik, toksik veya diğer reaksiyonlar, geçerli virüsün yeniden oluşumu),
8.2.4. Ürün hatasına ilişkin olumsuz olaylar (verimlilik eksikliği dahil),
8.2.5. Zorunlu olarak birlikte kullanılan ilaçlara ilişkin olumsuz olaylar (örneğin, immünosupresyon),
8.2.6. Ürünün bir bölümünü oluşturan veya ürünün uygulaması için kullanılan tıbbi cihazlara ilişkin olumsuz olaylar.
8.3. Yukarıda bahsedilen güvenlik konuları ile ilgili farklılaştırılmış neden-sonuç değerlendirmesi klinik araştırma protokolünde açıklanmalı ve olumsuz olay rapor sisteminde uygulanmalıdır.
8.4. Hücre veya dokular veya birleştirilmiş ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün içeren bir ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ile klinik araştırmada ciddi olumsuz reaksiyon görüldüğü durumlarda ilgili tüm taraflar bilgilendirilmelidir.
8.5. Takip sürecinin gerekliliği, süresi ve mahiyeti; yakın temas dahil bir risk analizi ve ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ile ilgili mevcut bilgiler ve ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün mahiyetine dayalı olarak her bir klinik araştırma için destekleyici tarafından belirlenmelidir. Destekleyici ayrıca beklenilen takip türü ve takip süresine ilişkin daha fazla detaylı bilgilere sunan ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin özel türleri ile muamele gören gönüllülerin takibi ve risk değerlendirmesine ilişkin ilgili mevzuatı göz önünde bulundurmalıdır.
8.6. Takip süreci gelişmekte olan özel ürün gereksinimleri ile ayarlanmalı ve protokolde açıklanmalı ve ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ile gelişim araştırmaları doğrultusunda gerekli görüldüğünde değiştirilmelidir ve bununla birlikte takip faaliyetlerini açık bir şekilde tayin etmeli ve klinik araştırma bitimi öncesinde ve sonrasında meydana gelmelidir.
8.7. Mevcut destekleyici bilgiler dahil seçilen takibin gerekçesi gerekli klinik araştırma dokümanı olarak belgelendirilmeli ve muhafaza edilmelidir.
8.8. Takip süreci aşağıda belirtilen yönler itibariyle göz önünde bulundurulmalıdır:
8.8.1. Gönüllünün korunmasına yönelik takip, örneğin klinik takip,
8.8.2. Özel verilerinin toplanma amacı için oluşturulan takip (tüm gönülleri gerektirmeyebilir), örneğin, güvenlik takibi ve verimlilik takibi.
8.9. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ile birlikte klinik araştırmaya katılan tüm gönüllüler, asgari olarak gönüllünün ismini, araştırmacı iletişim numarasını ve alınan tıbbı muayene ile ilgili bilgileri içeren Etik Kurul tarafından onaylı ve bakanlık tarafından izinli olan ve destekleyici tarafından daha önceden kararlaştırılmış olan bir alarm kartını araştırmacından almalıdır.
8.10. Protokol, araştırmanın sonunu ve araştırmanın sonlandırılması sonrasında hangi takip sürecinin ele alınacağını tanımlamalıdır. Etkin veri toplanma sürecini gerektiren güvenlik ve verimlilik takibi (araştırma ziyaretleri gibi) klinik araştırmanın bir bölümünü oluşturması gerekirken, klinik takip ve pasif veri toplama süreci ise araştırmanın bitimi sonrasında meydana gelmelidir.
8.11. Araştırmanın sonlandırılması sonrasındaki takip gerekli olduğu durumlarda, özellikle de bu uzun bir süre boyunca meydana geldiğinde destekleyici, ürün gelişiminin yarıda kesildiği veya (önceki) destekleyicinin yasal bir işletme olarak var olmayı durdurduğu durumlarda bilen ürün ile işlem gören gönüllülerin takibi için yerinde mevcut bir sürecin var olduğunu temin etmesi gerekir. Bu süreç gerekli olduğunda değiştirilebilecek ve aşağıda belirtildiği gibi arşivlenebilecek şekilde protokolde açıklanması gerekir:
8.11.1. Özel klinik araştırmalar için merkez görevi gören sağlık hizmetleri tesislerine verilen klinik araştırma bitimi sonrasında gönüllülerin takibi hakkında uygun bilgiler,
8.11.2. Komplikasyonlar durumunda veri/danışmanlık sağlayan telefon numaraları,
8.11.3. Ciddi olumsuz reaksiyonlar durumunda Bakanlık, araştırma merkezi ve destekleyiciyi bilgilendirme ihtiyacı ile güvenlik/verimlilik konuları durumunda mevcut olan verilerin diğer kaynakları ve bağımsız kayıtlar ve kullanılan ürün hakkında araştırmacıları bilgilendiren gönüllü alarm kartları asgari olarak gönüllünün ismini, araştırmacının 24 saat ulaşılabilecek iletişim numarasını ve alınan tıbbı muayene ile ilgili bilgileri içermelidir. Bunlar önceden destekleyici tarafından kararlaştırılmalı ve Etik Kurul tarafından onaylanmalı ve bakanlık tarafından da izin verilmelidir. Bu durum, araştırmanın bitimi sonrasında ileri takip süreçlerini ele almak için gerekli olmayan değişiklikler veya ek bilgiler olduğunda klinik araştırma için kullanılanlar ile aynı olabilir.
8.12. Gönüllü kendi isteği ile veya araştırmacının kararına dayalı olarak araştırmadan çekildiği durumlarda takip süreci gönüllünün onayına bağlı olarak devam ettirilmelidir.
9. BAKANLIK
9.1. Bakanlık ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürüne ait klinik araştırmanın izninin değerlendirmesini yaparken araştırma ve risk-değerlendirmesinin tamamlanmasının tanımlamaları dahil takip stratejisi ve izlenebilirlik düzenlemelerinin yeterliliğini göz önünde bulundurmalıdır.
10. ETİK KURUL
10.1. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün gerektiren klinik araştırmalar ile ilgili olarak Etik Kurul etik görüşünü oluştururken ilgili mevzuata ek olarak aşağıda belirtilen konuların kontrolünü de özenle yapmalıdır:
10.1.1. Gönüllü veri koruması ve gizliliğine yönelik hükümlere ilişkin izlenebilirlik düzenlemeleri,
10.1.2. Araştırmanın bitimi sonrasında ortaya çıkabilecek problemler durumunda her bir kullanıma yönelik gönüllüye temin edilecek bilgiler (alarm kartı) ve araştırmadan çekilen gönüllülerin sonraki süreçleri dahil araştırma bitimi öncesinde ve sonrasındaki takip düzenlemeleri,
10.1.3. Takip sürecinin alıcıların yakın temasına yönelik düzenlemeler,
10.1.4. Özel ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin uygunluğunu ilgilendiren etik konulara ilişkin yazılı bilgilendirilmiş gönüllü olur formları ve diğer belgeleri,
10.1.5. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün yönetiminde destekleyicinin temsilcisinin gönüllüye ait ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün uygulaması sırasında hali hazırda olması gereken durumlar.
10.1.6. Belirli ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün uygulamalarının geri dönüşümsüz içeriği ve bu bağlamda gönüllülere verilen bilgiler,
10.1.7. “Kardeş/ebeveyn” baskısından korunma amacıyla donörün gönüllüye dahil edilecek gönüllüye akraba olması durumundaki özel durumlar.
11. ARAŞTIRMACI
11.1. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin klinik araştırmalarında araştırmacılar:
11.1.1. Klinik merkezde bir izlenebilirlik sistemi tesis etmeli ve devam ettirmelidir.
11.1.2. İlgili kişi için izlenebilirlik kayıtlarının kendilerine ait bölümlerini muhafaza etmelidir.
11.1.3. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün uygulamasına ilişkin reaksiyonlar dahil olumsuz olaylar ve reaksiyonlar rapor etme sürecinden haberdar olmalıdır.
11.1.4. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün risk analizi hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
11.1.5. Çevreye oluşabilecek riskler ve yakın temas ve ürünün kullanımı ile ilgili tehlikeler dahil ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün depolama, kullanımı, yönetimi ve imhası ve bertarafına yönelik gereksinimlerinin bilgisine sahip olmalıdır.
11.1.6. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün kullanımı, uygulaması, hayata geçirilmesi veya yönetimine ve klinik, verimlilik ve güvenlik takibine yönelik gereksinimlere ait bilgilere sahip olmalıdır.
11.1.7. Sağlık hizmetleri profesyonellerinin cerrahi yöntemlerinin ve eğitiminin standardizasyonu gibi ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün uygulamasına yönelik özel gereksinimler gerekli cerrahlar veya diğer uzmanlar dahil araştırmacı tarafından araştırma merkezine iletilmesini temin etmelidir.
11.1.8. Araştırmadaki gönüllüleri ve uygulanabilir olduğunda bunların yasal temsilcilerini ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerden kaynaklanan konular hakkında bilgilendirecektir.
12. BİLGİLENDİRİLMİŞ GÖNÜLLÜ OLUR FORMU
12.1. Gönüllülere temin edilecek olan bilgilendirilmiş gönüllü olur formu ve/veya herhangi bir yazılı bilgi ilgili mevzuatta belirtilen hükümler dışında özellikle aşağıda belirtilen konuları da içermelidir:
12.1.1 Gönüllü veri koruması ve gizlilik ilgili hükümler dahil izlenebilirlik düzenlemeleri,
12.1.2 Araştırmanın bitimi sonrasında ortaya çıkabilecek problemler durumunda her bir kullanıma yönelik gönüllüye temin edilecek bilgiler ve araştırmadan çekilen gönüllülerin sonraki süreçleri dahil araştırma sonlandırılması öncesinde ve sonrasındaki takip düzenlemeleri,
12.1.3 Uygulanabilir olduğunda uzun süreli takibin elverişsiz durumları,
12.1.4 Araştırmanın sonlandırılması sonrasındaki takip süreci ile ilişkisinin ve araştırmanın sonlandırılmasının tanımı,
12.1.5 Uygulanabilir olduğunda ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün geri dönüşümsüz mahiyeti,
12.1.6 Uygulanabilir olduğunda ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün yönetimi sırasında yardım ve destek için destekleyicinin temsilcisinin hazır bulunma ihtiyacı,
12.1.7 Gen terapisi gerektiren ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin azaltma süreçlerine ilişkin olanlar dahil riskler ve önlemler,
12.1.8 Herhangi bir takip sürecindeki bilgiler ve riskte olabilecekleri yakın temaslara ilişkin risklerin nasıl iletilmesi gerektiğine dair yol gösterici bilgiler.
13. DESTEKLEYİCİ
13.1. Klinik merkezde bir izlenebilirlik sistemi tesis etmeli ve devam ettirmelidir.
13.2. İlgili süre için izlenebilirlik kayıtlarının bölümlerini muhafaza etmelidir.
13.3. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerle ilgili mevzuatta gerekli görülen uygun olumsuz olaylar ve olumsuz reaksiyon rapor sürecini uygulamalıdır.
13.4. Araştırma broşürü veya güncellemeleri ve/veya bilgilendirilmiş gönüllü olur formları veya güncellemeler aracılığıyla gönüllü ile klinik araştırmada görevli araştırmacıya mevcut ürün türü ve kullanım amacı bilgilerine dayalı olarak devam eden risk analizinin gerçekleştirildiği ve temin edildiğine dair bilgi ve belgeleri sağlamalıdır.
13.5. Birleştirilmiş ürünler için risk analizi ve cihaz bölümünün risk yönetim planı araştırmacılar ile paylaşılmalıdır.
13.6. Gönüllülerin çalışmadan çekildikleri sonraki süreçler dahil gerekli klinik, güvenlik veya verimlilik takibinin ihtiyacını, süresini ve mahiyetini tanımlamalıdır.
13.7. Araştırmacının cerrahi prosedürleri ve eğitim süreçlerinin standardizasyonu gibi ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün uygulamasına yönelik özel gereksinimleri sağlamalıdır.
13.8. Çevreye oluşabilecek riskler, yakın temas ve ürünün kullanımı ile ilgili tehlikeler dahil ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün depolama, kullanımı, yönetimi ve imhası ve bertarafına yönelik gereksinimlerinin bilgisine sahip olmalıdır.
13.9. Birlikte hareket edilmesi gereken özel terapi ve ürünün güvenlik ve verimliliği üzerine etkiye sahip olabilecek cerrahi prosedürler gerektirebilecek ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin kullanımı, uygulaması, implantasyonu veya yönetim prosedürlerine ilişkin olarak araştırmacılara eğitim vermelidir. Klinik gelişim sırasında bu prosedürlerin standardizasyonu ve optimizasyonuna ilişkin bilgiler temin edilmelidir. Destekleyici ayrıca kendi personelinin bu prosedürlerde yer almasını gerekip gerekmediğini belirlemeli ve bu durumları klinik araştırma merkezi ile yapılan anlaşmalar ve etik kurul ve Bakanlığa sunduğu protokolde veya bağlantılı dokümanlarda açıklamalıdır.
13.10. Uygulanabilir olduğunda biyo-güvenlik konusunda ulusal yetkili mercilere danışmalıdır.
14. PROTOKOL
14.1. Protokolün içeriği ile ilgili olarak asgari olarak aşağıda belirtilen konular destekleyici tarafından göz önünde bulundurulmalıdır:
14.1.1. Protokol tasarımında öngörülmesi gereken kullanılmakta olan hastalıklar ve ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin mahiyetindeki değişkenlikler; protokol, belirli ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin kullanımına özgü bu değişkenliğin ele alınması için gerekli olabilecek önemli esneklik süreçlerini öngörmelidir. Örneğin; gönüllülere uygulanış esnasında hücre sayıları ve hücre uygulanabilirliğinin kabul edilebilir aralığı; kriterlerin dahil edilmesi ve hariç tutulmasına yönelik uygun kabul edilebilirlik pencereleri.
14.1.2. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün insan hücreleri veya dokuları içerdiği durumlarda, protokol aşağıdaki konuların kısa bir tanıtımını içermelidir:
14.1.2.1. İnsan dokuları ve hücrelerinin bağışlanması, tedariki ve test edilmesi süreçlerinin ilgili mevzuat ile uygunluk içerisinde olduğunun doğrulanması,
14.1.2.2. Donör türü ve bağışın araştırma sürecinin bir parçası olup olmadığını,
14.1.2.3. Bağışlanan materyalin uygunluk kriterlerinin tanımlanmış gereksinimler ile uyumlu olması.
14.1.3. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün tıbbi bir cihaz içerdiği durumlarda (örneğin, birleştirilmiş ileri düzey terapi tıbbi ürünü), protokol aşağıda belirtilen konuların kısa bir tanıtımını içermelidir:
14.1.3.1. Cihazın karakteristikleri, performansı ve amacı,
14.1.3.2. Bireysel veya kombine olarak etkilerin anlaşılmasına yardımcı olabilecek ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ve tıbbi cihazın kombinasyon gerekçesi.
14.1.3.3. Bu ürünün, ilgili mevzuatta belirtilen esas gereksinimler ile uyumlu olması.
14.1.4. Gerekli görüldüğünde araştırmanın körleştirilmesinin sağlanmasına yönelik detaylı talimatlar (örneğin, gönüllülerin muayeneye yönelik rastgele seçiminden sorumlu kişi kör kalması gerektiği durumlarda veya ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün hazırlık aşamasında klinik merkezde bulunan kişi körleştirilemiyorken ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün uygulanışından sorumlu olan kişinin körleştirilmesinin gerektirdiği durumlar)
14.1.5. İzlenebilirlik prosedürleri ve belgelendirme
14.1.6. Araştırmanın sonlandırılması sonrasındaki takibi sırasındaki süreçler dahil güvenlik raporuna yönelik herhangi bir özel gereksinimlere ait bilgiler
14.1.7. Araştırmanın sonlandırılmasının tanımı ve araştırmanın sonlandırılması sonrasındaki takip sürecine olan ilişkisi
14.1.8. Uygun risk değerlendirmesine dayalı gerekçeler ve hedefler ile ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün için istenilen takip stratejisine ait bilgiler (araştırmanın sonlandırılması sonrasındaki takip süreci dahil).
14.1.9. Özellikle takip stratejisine ilişkin olarak kendi veya araştırmacının inisiyatifi ile araştırmadan çekilen gönüllülere ilişkin özel gereksinimler
14.1.10. Birlikte hareket edilen özel terapi gerektiren uygulama söz konusu olduğunda ve bu uygulama ürünün verimliliği veya güvenliliğine ilişkin etkiye sahip olan cerrahi prosedürler gerektirdiğinde ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin uygulamasına ait bilgiler. Bu durum, uygulanabilir olduğunda cerrahi prosedürler dahil gerekli olan süreçlerin standardizasyonu ve optimizasyonuna ilişkin bilgiler içermektedir.
14.1.11. İleri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün uygulanışında destekleyici temsilcisinin gönüllüye ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünü uygulaması sırasında hali hazırda bulunması gerekip gerekmediğinin bilgisi ve bunun gerekçesi
14.1.12. Herhangi bir lokal preparat veya sulandırmasının gerekli olduğu olmadığına yönelik talimatlar
14.1.13. Gen terapisi gerektiren ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünler durumunda, viral azaltma ve gerekli önlemlere dair bilgiler uygulanabilir olduğunda temin edilmelidir.
15. ARAŞTIRMA BROŞÜRÜ
15.1. Araştırma broşürü içeriğine ilişkin olarak asgari olarak aşağıda belirtilen konular destekleyici tarafından göz önünde bulundurulmalıdır:
15.1.1. Mevcut bilgiler ve onların sınırlandırmalarının kapsamı ve yeterliliğinin açıklanması,
15.1.2. Uygulama yöntemi ile bağlantılı risk dahil kullanım amacı ve ürün türünün mevcut bilgilerine dayalı olarak devam edem risk analizinden elde edilen bilgiler (örneğin, cerrahi operasyon, birlikte alınan ilaçlar ve bağlantılı cihazlar),
15.1.3. Risk yönetim planına dair bilgiler (piyasaya sürülen ürünler için),
15.1.4. Ürün hatasından dolayı oluşan risklere dair bilgiler,
15.1.5. Ürün güvenlik kullanımı, muhafazası, önlenmesi ve bertarafı ile ilgili bilgiler,
15.1.6. Enfeksiyonlar, immünojenisite/immünosupresyon ve kötü huylu transformasyonun yanı sıra birleştirilmiş ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlere yönelik tıbbi cihazlar ile ilgili olanlar gibi ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünlerin özgü kısa ve uzun süreli güvenlik konulara dair bilgiler.
16. GEREKLİ DOKÜMANLAR
16.1. Kayıtların tutulmasına ilişkin olarak, ilgili mevzuatta belirtilen kurallar geçerlidir. İzlenebilirlik kayıtları minimum ürünün bitiş tarihinden sonraki 30 yıl veya destekleyici ile yapılan anlaşma veya klinik araştırma izni koşulları ile gerekli görüldüğü takdirde daha uzun bir süre muhafaza edilmelidir.
16.2. Hem donör hem de klinik araştırma gönüllüsü için yasal olarak gerekli olan veri korumasını temin ederken ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ile ilgili klinik araştırma merkezinde klinik araştırmaya katılan gönüllü bilgileri ve ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ile ilgili tedarik sahasında donör bilgileri ile bağlantılı olan ve iki yönlü izlenebilirlik süreçlerini sağlamak amacıyla daimi surette araştırmanın tamamlanma veya sonlandırma öncesinde, esnasında ve sonraki süreçlerde her bir taraf daimi surette gerekli bilgili hali hazırda tutmalıdır.
16.3. Klinik araştırma aşamasının başlamasından önceki planlama aşaması sırasında aşağıdaki dokümanlar oluşturulmalı ve bunlar araştırma resmi olarak başlamadan önce dosyada yer almalıdır:
16.3.1. Doku/kan tesisi, üretici, destekleyici ve araştırmacı/araştırma merkezi dosyası: Donörden ürünü alan gönüllüye (ve tam tersi) bağlantıyı belgelendirmek için gerekli olan süreç, sorumluluklar ve belgelendirme detayları,
16.3.2. Destekleyici dosyası;
16.3.2.1. Takip stratejisini belirlemek için kullanılan belgeler,
16.3.2.2. Uygun risk değerlendirmesine dayalı gerekçeler ve hedefler ile ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün için istenilen takip stratejisine ait bilgiler (araştırmanın sonlandırılması sonrasındaki takip süreci dahil).
16.4. Klinik araştırmanın yürütülmesi sırasında aşağıdaki dokümanlar dosya içerisinde olmalıdır:
16.4.1. Doku/kan veya hayvan tesisinin dosyası:
16.4.1.1. Donör/hayvan kaynağını bağışlanan materyale bağlayan izlenebilirlik kayıtları,
16.4.1.2. Donörden ürünü alan gönüllüye (ve tam tersi) bağlantıyı belgelendirmek için gerekli olan süreç, sorumluluklar ve belgelendirme detaylarına ait güncellemeler.
16.4.2. Üretici dosyası:
16.4.2.1. Bağışlanan materyalin üretilen ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürüne bağlanmasına ait izlenebilirlik kayıtları,
16.4.2.2. Donörden ürünü alan gönüllüye (ve tam tersi) bağlantıyı belgelendirmek için gerekli olan süreç, sorumluluklar ve belgelendirme detaylarına ait güncellemeler.
16.4.3. Destekleyici dosyası:
16.4.3.1. Üretilen ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün klinik araştırma merkezine ve klinik araştırma merkezinin hasta koduna bağlanmasına yönelik izlenebilirlik kayıtları,
16.4.3.2. Donörden ürünü alan gönüllüye (ve tam tersi) bağlantıyı belgelendirmek için gerekli olan süreç, sorumluluklar ve belgelendirme detaylarına ait güncellemeler,
16.4.3.3. Takip stratejisini belirlemek için kullanılan belgelendirmeye ait herhangi bir güncelleme,
16.4.3.4. Uygun risk değerlendirmesine dayalı gerekçeler ve hedefler ile ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün için istenilen takip stratejisine ait bilgiler (araştırmanın sonlandırılmasından sonrasındaki takip süreci dahil).
16.4.4. Araştırmacı/araştırma merkezi dosyaları:
16.4.4.1. Üretilen ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürünün klinik araştırma merkezine veya klinik araştırma merkezinden hasta koduna, hasta tanımlamasına ve medikal dosyasına bağlanmasına ait izlenebilirlik kayıtlar,
16.4.4.2. Donörden ürünü alan gönüllüye (ve tam tersi) olan bağlantıyı belgelendirmek için gerekli sürecin, sorumlulukların ve belgelendirmelerin detaylarına ait güncellemeler.
16.5. Araştırma tamamlandıktan veya sona erdikten sonra, bu kılavuzda belirtilen ve her bir ilgili tarafça muhafaza edilen tüm dokümanlar aşağıdakiler ile birlikte dosya içerisinde olmalıdır:
16.5.1. Doku/kan tesisi/hayvan tesisi dosyası: Bağış yapılan materyal ve donör/hayvan ile bağlantı kurulabilen nihai izlenebilirlik kayıtları,
16.5.2. Üretici dosyası: Üretilmiş ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ve bağışlanmış materyal arasında bağlantı kurulabilen nihai izlenebilirlik kayıtları,
16.5.3. Destekleyici dosyası:
16.5.3.1. Klinik araştırma merkezi için üretilmiş ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ve klinik araştırma merkezi ile hasta koduna bağlantı kurulabilen nihai izlenebilirlik kayıtları,
16.5.3.2. Takip prosedürleri, toplanmış bilgi ve iletişim bilgisi, klinik takip, güvenlik takibi ve verimlilik takibi dokümantasyonu gereklidir.
16.5.4. Araştırmacı/araştırma merkezi dosyası:
16.5.4.1. Klinik araştırma merkezine teslim edilen üretilmiş ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün ve klinik araştırma merkezinden hasta koduna, hasta tanılamadan medikal dosyaya bağlantı kurulabilen nihai takip edilebilirlik kayıtları,
16.5.4.2. Takip prosedürleri, toplanmış bilgi ve iletişim bilgisi, klinik takip, güvenlik takibi ve verimlilik takibi dokümantasyonu gereklidir.
17. YÜRÜRLÜK
Bu Kılavuz onaylandığı tarihte yürürlüğe girer.
18. EKLER
EK -1 İZLENEBİLİRLİK KAYITLARI
- Doku Tesisleri ile/ Tedarik Kuruluşu
İlgili mevzuatta belirtildiği gibidir.
- Kan Tesisleri
İlgili mevzuatta belirtildiği gibidir.
- Hayvan Tesisleri
İlgili mevzuatta belirtildiği gibidir. Buna ek olarak;
3.1.Kaynak hayvan tanımlaması
3.2.Asgari olarak olarak aşağıda belirtilenleri kapsayan donör tanımlaması:
3.2.1. Hayvan tesisinin tanımlanması
3.2.2. Hayvan ID (kimlik) numarası
3.2.3. Tesisin yeri
3.2.4. Bağışın Tipi (Örneğin; tek & çoklu-doku; yaşayan & ölü )
3.3.En azından aşağıda belirtilenleri kapsayan ürün tanımlaması
3.3.1. Hayvan tesisinin tanımlanması
3.3.2. Doku ve hücre/ürününün türü (temel terminoloji)
3.3.3. Havuz numarası (uygulanabilir ise)
3.3.4. Bölünme numarası (uygulanabilir ise)
3.3.5. Son kullanma tarihi
3.3.6. Doku/Hücre durumu (Örneğin: karantinada, kullanıma uygundur gibi)
3.3.7. Ürünlerin orijininin tanımı, üretim basamaklarında kullanılan materyaller, dokular ve hücreler ile temas eden katkı maddeleri ve onların kalite ve/veya güvenliği üzerine etkileri.
3.3.8. Son etiket veren tesisin belirlenmesi
3.3.9. Kullanıcı tesis ve dağıtım tarihlerinin tanımlanması:
3.3.10. Dağıtım tarihi/Bertaraf
3.3.11. Kullanıcı tesisin tanımlanması
4. Üreticiler
4.1.Tedarik organizasyonundan alınan materyalin üzerinde bulunan bilgi, doku tesis ya da hayvan tesisi olmasına uygun olarak:
4.1.1. Doku tesisinin tanımlanması/hayvan tesisi/herhangi aracı (uygulanabilir ise)
4.1.2. Doku ve hücre/ürününün türü (temel terminoloji)
4.1.3. Havuz numarası (uygulanabilir ise)
4.1.4. Bölünme numarası (uygulanabilir ise )
4.1.5. Doku/Hücre durumu (Örneğin: karantinada, kullanıma uygundur gibi.)
4.2.En azından aşağıda belirtilenleri kapsayan ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürün tanımlaması:
4.2.1. Doku/Hücre durumu (Örneğin: karantinada, kullanıma uygundur gibi.)
4.2.2. Ürünlerin orijininin tanımı, üretim basamaklarında kullanılan materyaller, dokular ve hücreler ile temas eden katkı maddeleri ve onların kalite ve/ya da güvenliği üzerine etkileri
4.2.3. Ürünün tedarik edildiği kişiye destekleyici, sözleşmeli araştırma kuruluşu yada araştırmacı/enstitü/merkez tanımlanması
4.2.4. Ürün adı/kodu
4.2.5. Farmasötik form, uygulama yolu, dozaj birimi miktarları ve gücü
4.2.6. Grup ve/yada kod numarası
4.2.7. Araştırma referans kodu
4.2.8. Araştırma konusu tanımlama numarası
4.2.9. Son kullanma tarihi
4.2.10. Dağıtım tarihi/Bertaraf
4.2.11. Bitmiş ürünün nitelikli kişi tarafından piyasaya sürülmesi
5. Destekleyici
5.1.İyi Klinik Uygulamaları konusundaki ilgili mevzuata göre aşağıdaki gerekli belgeler araştırma yürütülmesi öncesinde, sırasında ve sonrasında destekleyici tarafından saklanmalıdır:
5.1.1. AÜ için yükleme kayıtları
5.1.2. AÜ analizinin sertifikası
5.1.3. Tedavi tahsisi ve kod çözme dokümantasyonu
5.1.4. Hem kullanılmış ve hem de kullanılmamış olan nihai kullanımı kapsayan sitede AÜ izlenilebilirliği
5.2.Bu kayıtlar ve izlenebilirlik amaçları için gerekli bilgi ve en azından belirtilen minimum veri grubu, klinik araştırma izni şartlarına yada destekleyici ile yapılan anlaşmaya göre ürünün son kullanım tarihinden itibaren 30 yıl yada daha uzun süre muhafaza edilmelidir. Bunlar en azından aşağıdaki bilgileri içermelidir:
5.2.1. Üretim sitesinin tanımlanması
5.2.2. Araştırmacının tanımlanması/ileri terapi araştırma aşamasındaki tıbbi ürününü kullanmış kuruluş
5.2.3. Ürün adı/kodu
5.2.4. Farmasötik form, uygulama yolu, dozaj birimi miktarları ve gücü
5.2.5. Grup ve/ya da kod numarası
5.2.6. Araştırma referans kodu
5.2.7. Araştırmaya katılan gönüllüyü tanımlama numarası
5.2.8. Son kullanma tarihi
5.2.9. Uygulama tarihi
5.3.Yukarıda belirtilenlere ek olarak, araştırma broşürü ve protokolün son sürümü, aynı süre zarfında ürün ve uygulama hakkında bilgi sağlamak için saklanmalıdır.
6. Beşeri uygulama için araştırmacı ve araştırma merkezi
6.1.İyi Klinik Uygulamaları konusundaki ilgili mevzuata göre aşağıdaki gerekli belgeler araştırma yürütülmesi öncesinde, sırasında ve sonrasında destekleyici tarafından muhafaza edilmelidir:
6.1.1. AÜ için sevkiyat kayıtları
6.1.2. AÜ analizinin sertifikası
6.1.3. Tedavi tahsisi ve kod çözme dokümantasyonu
6.1.4. Gönüllü tanımlama kodu listesi
6.1.5. Hem kullanılmış ve hem de kullanılmamış olan nihai kullanımı kapsayan AÜ izlenilebilirliği
6.2.Bu kayıtlar ve izlenebilirlik amaçları için gerekli bilgi ve en azından belirtilen minimum veri grubu, klinik araştırma izni şartlarına yada destekleyici ile yapılan anlaşmaya göre ürünün son kullanım tarihinden itibaren 30 yıl yada daha uzun süre muhafaza edilmelidir. Bunlar en azından aşağıdaki bilgileri içermelidir:
6.2.1. Araştırmacı ve araştırma merkezi tanımlaması
6.2.2. Nerede uygulanabilirse destekleyici ve sözleşmeli araştırma kuruluşu tanımlanması,
6.2.3. Üretim saha tanımlanması
6.2.4. Ürün ismi/kod
6.2.5. Farmasötik form, uygulama yolu, dozaj birimi miktarları ve gücü
6.2.6. Grup ve/ya da kod numarası
6.2.7. Araştırma referans kodu
6.2.8. Araştırma tanımlama kodu
6.2.9. Gönüllü tanımlama kodu listesi (araştırma gönüllüsü koduna gönüllünün isminin bağlantısının yapılması)
6.2.10. Son kullanma/tekrar test tarihi
6.2.11. Uygulama tarihi
6.3.Ürün adı/kodu, araştırma referans kodu, araştırma gönüllü kodu, uygulama tarihi ve doz bilgileri geriye dönük ürün tanımlaması ve daha ileri destekleyici ve araştırmacının izlenebilirlik kayıtları ile bağlantı kurulabilmesi amacı ile bahsi geçen medikal kayıtlarda da bulunmalıdır.
6.4.Araştırma merkezinde herhangi bir ürünün kullanılmamış ya da imha edilmiş ve son durumunu içeren kayıtları muhafaza edilmelidir.
Kaynak: IEGM