📝 Editoryal Not:
Bu basın bülteni, inflamatuar bağırsak hastalıklarının (İBH) yönetiminde sıklıkla göz ardı edilen ancak hastaların yaşam kalitesini doğrudan etkileyen pelvik taban disfonksiyonlarına dikkat çekmektedir. Klinik pratikte karın ağrısı, dışkılama sorunları ve pelvik ağrı gibi semptomların yalnızca inflamasyonla açıklanması, tanı ve tedavide eksikliklere yol açabilir. Multidisipliner yaklaşımla pelvik tabanın değerlendirilmesi, İBH’li hastalarda daha etkili bir izlem ve yaşam kalitesinde anlamlı iyileşme sağlayabilir. Bu yönüyle haber, gastroenteroloji, fizyoterapi ve kolorektal cerrahi alanlarında çalışan profesyoneller için yüksek pratik değere sahiptir.
İnflamatuar bağırsak hastalıkları (İBH) olan Crohn hastalığı ve ülseratif kolit, yalnızca gastrointestinal sistemi değil, aynı zamanda pelvik taban fonksiyonlarını da etkileyebilen sistemik hastalıklardır. Memorial Bahçelievler Hastanesi Pelvik Taban Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Özdal Ersoy, bu bağlantının klinik önemine dikkat çekerek, İBH hastalarında pelvik taban disfonksiyonlarının sıklıkla gözden kaçtığını belirtti.
Pelvik taban, idrar ve dışkı kontrolü, cinsel fonksiyonlar ve organ desteği gibi temel görevleri üstlenen kas, bağ doku ve sinir yapılarından oluşur. Ancak tekrarlayan inflamasyon, ağrı, cerrahi girişimler ve fistül/abse gibi komplikasyonlar bu sistemin bozulmasına neden olabilir.
Pelvik Taban Bozukluklarına Yol Açabilecek Nedenler:
Sinir İletiminde Bozulma: Rektosigmoid bölgedeki inflamasyon, dışkılama sırasında normal refleks mekanizmaları bozarak anismus gibi disfonksiyonlara neden olabilir.
Kronik Ağrı ve Kas Spazmı: Devam eden ağrı, pelvik kaslarda hipertonisiteye yol açabilir; bu da ağrılı ve zor dışkılamaya neden olur.
Cerrahi Girişimler: IPAA ve proktokolektomi gibi işlemler pelvik anatomi ve sinir iletimini etkileyebilir. Sonuçta dışkılama güçlüğü veya inkontinans gelişebilir.
Fistül ve Abseler: Crohn hastalığında sık görülen bu durumlar, pelvik kas bütünlüğünü bozarak elastikiyet kaybı ve fonksiyonel sorunlara yol açabilir.
Tanı ve Değerlendirme Yöntemleri:
- Anorektal manometri: Pelvik kas kasılma ve gevşeme paternlerini ölçer.
- Defekografi: Dışkılama esnasında oluşan anatomik ve fonksiyonel anormallikleri görselleştirir.
- Endoanal ultrasonografi: Sfinkter bütünlüğünü değerlendirir.
- Elektromiyografi (EMG): Kasların sinirsel ileti kapasitesini ölçer.
Tanı araçlarının doğru kullanımı, inflamasyona bağlı olmayan pelvik taban kaynaklı semptomların ayırt edilmesini sağlar ve gereksiz tedavilerin önüne geçer.
Tedavi: Multidisipliner ve Kişiye Özel Yaklaşım Şart
Pelvik Taban Fizyoterapisi: Özelleşmiş egzersizler, biofeedback ve manuel terapi ile kas koordinasyonu sağlanabilir.
Davranışsal ve Diyet Müdahalesi: Tuvalet eğitimi ve beslenme düzenlemeleriyle kabızlık ve ıkınma önlenebilir.
Medikal ve Cerrahi Tedaviler: Gerekli durumlarda cerrahiye başvurulmalı ve sonrası fizyoterapi ile desteklenmelidir.
Psikolojik Destek: Kronik hastalık yükü, anksiyete ve beden algısı bozukluklarıyla mücadelede psikoterapi kritik rol oynar.
İBH’ye bağlı pelvik taban bozukluklarının erken tanısı ve etkin yönetimi, hem fiziksel hem de psikolojik açıdan hastaların yaşam kalitesini belirgin şekilde artırabilir.
