📝 Editoryal Not:
Bu basın bülteni, çocuklarda hızla artan miyopi (uzağı görememe) sorununa bilimsel ve klinik açıdan güncel verilerle dikkat çekmekte, risk faktörlerini ve alınabilecek etkili önlemleri sağlık profesyonelleri ve ebeveynler için açık ve anlaşılır biçimde sunmaktadır. Miyopinin erken tanı ve önleme stratejilerinin, hem görme sağlığının korunması hem de yaşam kalitesinin iyileştirilmesi açısından önemi vurgulanarak, çocuklarda görme kayıplarını önlemek için kritik bilgiler paylaşılmaktadır.
Çocukların uzaktaki nesneleri bulanık görmesi ve gözlerini kısarak bakması, yaygın olarak “uzağı görememe” şeklinde tanımlanan miyopinin (miyopiya) erken belirtileri arasındadır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, miyopi prevalansı dünya genelinde %33’e ulaşmış ve önlem alınmadığı takdirde 2050 yılında her iki kişiden birinde miyopi görülebileceği öngörülmektedir. Türkiye’de kapsamlı epidemiyolojik çalışmalar sınırlı olmakla birlikte, klinik gözlemler okul çağındaki çocuklarda miyopi sıklığının yaklaşık %9 seviyelerinde olduğunu göstermektedir.
Miyopi Gelişiminde Temel Risk Faktörleri
Acıbadem Altunizade Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Semra Akkaya Turhan, genetik yatkınlığın önemli bir risk faktörü olmakla birlikte, modern yaşam koşullarının – özellikle şehirleşme ile beraber – çocukların dış ortamda geçirdikleri zamanın azalması ve yakın mesafeden yapılan dijital ekran kullanımı gibi aktivitelerin artması sonucu miyopi insidansının hızla arttığını belirtmektedir. Doğal gün ışığının retina dopamin salgısını uyararak gözün anormal uzamasını (miyopi gelişimini) engellediği, bu nedenle açık havada zaman geçirmenin koruyucu bir faktör olduğu bilimsel çalışmalarla desteklenmektedir.
Miyopinin Klinik Önemi ve Komplikasyonları
Miyopi, ışığın retina önünde odaklanması sonucu uzaktaki objelerin bulanık görülmesine yol açan refraktif bir bozukluktur. Tedavi edilmediğinde; retina dekolmanı, glokom ve erken katarakt gibi görme kaybına yol açabilen ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Bu nedenle erken tanı ve ilerlemenin önlenmesi, okul başarısı ve yaşam kalitesi açısından kritik öneme sahiptir.
Çocuklarda Miyopi Riskine Karşı 5 Bilimsel Temelli Önlem
Günde En Az 1-2 Saat Açık Havada Zaman Geçirmeli
Araştırmalar, çocukların dış ortamda geçirilen her 40 dakikalık ek sürenin miyopi gelişme riskini %23’e kadar azaltabileceğini göstermektedir. Haftada toplam 10-14 saat dışarıda oyun oynamak, miyopi insidansını anlamlı şekilde düşürür.
Ekran Süresi Günde 2 Saati Aşmamalı
Dijital ekranlarda uzun süre kalmak gözlerin yakın mesafeye zorlanmasına, kuruluğa ve yorgunluğa neden olur. 5-17 yaş grubundaki çocuklarda günlük ekran süresi 2 saatle sınırlandırılmalı, 20-20-20 kuralı (20 dakikada bir, 20 saniye, 6 metre uzaktaki bir noktaya bakmak) uygulanmalıdır.
Okuma Mesafesi En Az 30-40 cm Olmalı
Yakın mesafeden okuma veya dijital cihaz kullanımı miyopi gelişimini tetikleyebilir. Çocukların kitap, tablet ve telefon kullanırken en az 30-40 cm mesafeyi koruması, dik oturması ve büyük puntolu materyaller kullanması önerilir.
Çalışma Ortamında Günışığı Tercih Edilmeli
Yetersiz ışık, gözlerin aşırı çalışmasına ve miyopi riskinin artmasına yol açar. Çalışma alanı iyi aydınlatılmalı, masa lambaları doğrudan göze değil, çalışma yüzeyine ışık verecek şekilde konumlandırılmalıdır.
Çalışma Mobilyalarının Ergonomisine Dikkat Edilmeli
Çalışma masası ve sandalye yüksekliği, çocuğun rahat bir pozisyonda oturmasına ve gözlerinin çalışma materyalinden uygun mesafede olmasına göre ayarlanmalıdır. Ne aşırı eğilme ne de uzanma postürleri göz sağlığı için zararlıdır.
Doç. Dr. Semra Akkaya Turhan, bu basit önlemlerin uygulanmasının miyopi riskini azaltmada ve ilerlemesini yavaşlatmada önemli olduğunu vurgulamakta, ebeveynlerin çocuklarının görme sağlığına yönelik farkındalığını artırmalarını önermektedir.
