📝 Editoryal Not:
Diz osteoartriti (kireçlenme), yaşlanma ve yaşam tarzıyla birlikte artan, bireylerin yaşam kalitesini doğrudan etkileyen yaygın bir kas-iskelet sistemi hastalığıdır. Bu basın bülteni, hem sağlık profesyonellerine hem de konuya ilgi duyanlara, diz osteoartritinin çok yönlü tedavi seçeneklerine dair kapsamlı ve bilimsel temelli bir bakış sunuyor. Özellikle yenilikçi rejeneratif tedavilerin (PRP, eksozom, kök hücre gibi) açıklanması, hasta bakımına katkı sağlayacak gelişmeleri öne çıkarmaktadır.
Diz osteoartriti (OA), diz eklemini oluşturan kıkırdak dokusunun dejenerasyonu sonucu kemiklerin birbiriyle sürtünmesiyle ortaya çıkan, ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı ile seyreden kronik bir eklem hastalığıdır. Hastalık, ilerleyici niteliği nedeniyle erken tanı ve çok yönlü tedavi gerektirir. Fiziksel Tıp ve Robotik Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Çorum, diz osteoartritinin yönetiminde kullanılan bilimsel ve yenilikçi yöntemleri aktardı.
- Farmakolojik Ağrı Yönetimi
- NSAID’ler (Non-steroid Antiinflamatuvar İlaçlar): İltihap ve ağrıyı kontrol altına almak için ilk basamakta tercih edilir. Ağızdan ya da topikal formlarda uygulanabilir.
- Analjezikler: Paracetamol gibi ilaçlar, hafif ve orta şiddetteki ağrının kontrolünde destekleyici rol oynar.
- Fizik Tedavi ve Egzersiz Uygulamaları
- Bireyselleştirilmiş Rehabilitasyon Programları: Kas-iskelet sisteminin güçlendirilmesi, eklem çevresi yapılarının desteklenmesiyle diz üzerine binen yük azaltılır.
- Su Terapisi ve Düşük Etkili Egzersizler: Hidroterapi, yoga ve pilates gibi egzersizler, hem eklem hareket açıklığını artırır hem de hasar riskini düşürür.
- Enjeksiyon Temelli Tedavi Seçenekleri
- Kortikosteroid Enjeksiyonları: Akut alevlenmelerde ödem ve ağrının hızlı kontrolü sağlanır. Ancak uzun vadeli kullanımda kıkırdak yapıya zarar verebilir.
- Hiyalüronik Asit Enjeksiyonları: Eklem sıvısını taklit ederek sürtünmeyi azaltır, özellikle orta ve ileri evre hastalarda etkilidir.
- PRP (Platelet Rich Plasma): Hastadan alınan kanın santrifüj edilmesiyle elde edilen plazma, zengin trombosit içeriğiyle doku onarımını destekler.
- Eksozom Enjeksiyonu: Hücre dışı veziküller içeren bu tedavi, rejeneratif etkiyle eklem içi iyileşmeyi teşvik eder. İşlem kısa süreli ve minimal invazivdir.
- Kök Hücre Uygulamaları: Otojen veya allojenik kök hücre kaynakları, kıkırdak rejenerasyonunu teşvik eder. Bu yöntem, hastalığın ilerlemesini yavaşlatma potansiyeline sahiptir.
- Ozon Tedavisi
Eklem içi ozon uygulamaları, anti-inflamatuvar etkileriyle doku yenilenmesini hızlandırır. Kronik OA vakalarında semptomatik rahatlama ve fonksiyonel iyileşme sağlar. - Cerrahi ve Minimal İnvaziv Müdahaleler
- Artroskopik Temizleme: Minimal invaziv cerrahi tekniklerle hasarlı dokuların uzaklaştırılması, erken evre hastalarda semptomatik iyileşme sunar.
- Total Diz Protezi (TDP): Ağır yapısal bozukluklarda, konservatif yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda, kalıcı çözüm sağlayan etkili bir cerrahi seçenektir. Cerrahi sonrası rehabilitasyon süreci tedavinin başarısında belirleyicidir.
- Destekleyici Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Kilo Yönetimi: Aşırı kilo, diz üzerine binen yükü artırarak hastalığın progresyonunu hızlandırır. Kilo kontrolü, ağrı yönetimi açısından önemlidir.
- Ortez ve Destek Cihazları: Eklem stabilitesini sağlayan yardımcı ekipmanlar, özellikle ileri evrelerde hareket kabiliyetini artırmada etkilidir.
Diz osteoartritinde bireyselleştirilmiş ve multidisipliner bir yaklaşım, hastaların fonksiyonel kapasitelerini koruması ve yaşam kalitelerinin artırılması açısından temel önemdedir.
