📝 Editoryal Not:
Cilt kanseri, dünya genelinde en sık görülen kanser türü olup, hem toplum sağlığını hem de sağlık sistemlerini ciddi şekilde etkiliyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün önümüzdeki 10 yılda vaka sayılarında belirgin artış öngörmesi, erken teşhisin ve korunma yöntemlerinin önemini bir kez daha ortaya koyuyor. Bu basın bülteni, sağlık profesyonellerine güncel epidemiyolojik verileri, klinik uyarı işaretlerini ve korunma stratejilerini aktararak farkındalığı artırmayı hedeflemektedir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), cilt kanserinde önümüzdeki 10 yılda küresel ölçekte ciddi artış beklediğini açıkladı. Özellikle 20-40 yaş aralığında melanom tipi cilt kanserinde belirgin yükseliş dikkat çekiyor.
Acıbadem Fulya Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Emel Güngör, yoğun güneşlenme alışkanlığı, solaryum kullanımı ve güneşten koruyucu ürünlerin yanlış ya da yetersiz uygulanmasının gençlerde riski artırdığını vurguluyor. En agresif cilt kanseri tipi olan melanomun erken evrede tedavi edilebilir olduğunu hatırlatan Güngör, geç kalındığında hızla lenf nodlarına ve diğer organlara metastaz yapabileceğini belirtiyor.
Epidemiyoloji ve Küresel Yük
Melanom dışı cilt kanserleri (bazal hücreli ve skuamöz hücreli karsinomlar), tüm kanserlerin yaklaşık %40’ını oluşturuyor ve dünya genelinde en sık görülen kanser türü kabul ediliyor. Melanom ise tüm kanserlerin %1-2’sini oluşturmasına rağmen daha ölümcül seyrediyor. DSÖ verilerine göre 2022 yılında dünya çapında 1,5 milyon yeni melanom dışı cilt kanseri ve 330 bin melanom vakası raporlandı. 2030’a kadar bu rakamların %20-40 arasında artacağı öngörülüyor.
Klinik Bulgular: Cilt Kanserinin 8 Önemli Sinyali
Prof. Dr. Emel Güngör’e göre, aşağıdaki bulguların gözlenmesi halinde vakit kaybetmeden dermatoloji uzmanına başvurulmalı:
Yeni ben çıkışı ve hızlı büyüme
Mevcut benlerde renk, şekil veya boyut değişikliği
Asimetrik ben görünümü
Kenarları düzensiz benler
Bir bende iki veya daha fazla renk bulunması
Kaşıntı, kanama veya sulantı
İyileşmeyen yaralar
Pürüzlü veya pullu ben yüzeyi
Risk Faktörleri
En önemli risk faktörü ultraviyole (UV) ışınlarına maruziyettir. Uzun süre güneşlenmek, kısa tatillerde yoğun güneşe çıkmak veya solaryum cihazlarını kullanmak riski artırır. Ek olarak; açık ten rengi, kızıl veya sarı saç, renkli göz, ailede cilt kanseri öyküsü, çok sayıda atipik ben, çocuklukta şiddetli güneş yanığı öyküsü ve immün yetmezlik, risk faktörleri arasında yer almaktadır.
Korunma Yöntemleri: 5 Kritik Kural
10:00-15:00 saatleri arasında güneşten kaçının.
SPF 30 ve üzeri güneş koruyucuları kullanın, 2 saatte bir yenileyin.
Geniş kenarlı şapka, güneş gözlüğü ve koruyucu giysiler tercih edin.
UV korumalı giysiler kullanın, özellikle su sporlarında ekstra dikkat edin.
Solaryumdan uzak durun.
Tedavi Yaklaşımları
Tanı biyopsi ile kesinleşir ve kanserin tipi ile evresi belirlenir. İlk basamak tedavi cerrahi eksizyondur. Melanom dışı cilt kanserlerinde tümör büyüklüğüne göre cerrahi sınır planlanır. Melanomda ise tümör kalınlığına göre güvenli cerrahi sınır belirlenir, gerektiğinde sentinel lenf nodu biyopsisi yapılır. Cerrahiye uygun olmayan olgularda topikal tedaviler, kriyoterapi, elektrokoterizasyon veya radyoterapi alternatif seçeneklerdir.
Prof. Dr. Emel Güngör’ün vurguladığı gibi:
Cilt kanserinde erken teşhis hayat kurtarır. Tümör ne kadar erken evrede yakalanırsa tedavi o kadar başarılı olur.
