📝 Editoryal Not:
Kadınların yaşam döngüsünde hormon düzeylerindeki değişimlerin sadece üreme sağlığı değil, ağız ve diş sağlığı üzerinde de önemli etkileri olduğu bilimsel olarak ortaya konmuştur. Bu basın bülteni, ergenlikten menopoza kadar geçen süreçte diş eti sağlığının nasıl etkilendiğini, hangi dönemlerde risklerin arttığını ve koruyucu yaklaşımların ne şekilde uygulanabileceğini açıklamaktadır. Kadın sağlığı alanında çalışan tüm sağlık profesyonelleri için bu bilgiler, bireyselleştirilmiş önleyici bakım planları oluşturulması açısından klinik değere sahiptir.
Kadınların hormon düzeylerinde yaşanan fizyolojik değişikliklerin, diş eti sağlığını da doğrudan etkileyebileceği bilimsel olarak bilinmektedir. Ergenlik, adet döngüsü (regl), gebelik ve menopoz gibi dönemlerde hormonal dalgalanmalar, diş eti dokusunda inflamasyona, şişlik, kanama ve ağrıya yol açabilmektedir.
Üsküdar Üniversitesi Diş Hastanesi Periodontoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Nihal Bahar, bu doğal yaşam evrelerinde diş eti sağlığına özel dikkat gösterilmesi gerektiğini vurguladı.
Adet Dönemi ve Ergenlikte Diş Eti Hassasiyetine Dikkat
Ergenlik döneminde artan östrojen ve progesteron hormonları, diş etlerinde ödem, kanama, ağrı ve yanma hissine neden olabilir. Dr. Bahar, bu dönemde ağız hijyenine özel özen gösterilmesi gerektiğini belirterek, “Bu belirtiler menstrüel döngüyle ilişkilidir ve genellikle reglin sona ermesiyle birlikte azalır. Ancak oral hijyenin yetersiz olması bu durumları şiddetlendirebilir” dedi.
Hekim, günde en az iki kez diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve antiseptik gargara (kimyasal içermeyen tuzlu ya da sirkeli su alternatifleri dahil) önerdi.
Gebelik Öncesi Muayene, Riskli Gebelikleri Önleyebilir
Hamilelikte hormon düzeylerindeki ani değişimler, bağışıklık sisteminde baskılanma ve kusma gibi durumlar nedeniyle ağız hijyeninin sağlanması zorlaşabilir. Bu da diş eti inflamasyonunu tetikleyebilir. Dr. Bahar, “Planlı bir gebelik düşünülüyorsa mutlaka gebelik öncesinde bir periodontoloji uzmanına ve diş hekimine başvurulmalıdır. Özellikle ilk trimesterde diş tedavilerinden kaçınılması önerildiği için, önleyici bakım büyük önem taşır” dedi.
Hamilelik Döneminde Diş Eti Hastalıkları Bebeği Etkileyebilir
Dr. Bahar, periodontal hastalıkların sadece anne sağlığını değil, doğum sonuçlarını da etkileyebileceğini vurgulayarak şu uyarılarda bulundu:
“Diş eti enfeksiyonları, düşük doğum ağırlığı (<2.5 kg), erken doğum ve preeklampsi gibi komplikasyonlara zemin hazırlayabilir. Ayrıca hamilelikte diş etlerinde görülen şişlik ve kanamalar, hormonal nedenlerle gelişen ‘gebelik tümörleri’ olabilir. Bunlar çoğunlukla gebelik sonrasında kendiliğinden gerilese de, bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.”
Menopozda Artan Risk: Tükürük Yapısı ve Diş Eti Enfeksiyonları
Menopoz döneminde östrojen düzeyinin düşmesiyle birlikte tükürük içeriği ve salınımı değişir. Bu da ağız kuruluğu, diş eti yanması, kanama ve diş taşı oluşumunu artırabilir. Dr. Bahar, “Menopoz döneminde tükürük yapısındaki değişiklik diş eti enfeksiyonlarına zemin hazırlar. Ağız kuruluğu, diş aşınması ve hassasiyetle birleştiğinde, periodontal risk belirgin şekilde artar. Bu nedenle düzenli diş hekimi kontrolü ve kişisel hijyen rutini büyük önem taşır” diye konuştu.
Kadınların her yaşam evresinde ağız ve diş sağlığına yönelik koruyucu yaklaşımlar geliştirilmesi; sistemik sağlık, doğum sonuçları ve yaşam kalitesi açısından büyük klinik fayda sağlamaktadır. Periodontoloji uzmanlarının bu konudaki farkındalık çalışmaları, multidisipliner kadın sağlığı yönetiminin önemli bir bileşenidir.
