📝 Editoryal Not:
Multipl Skleroz (MS), genç erişkinlerde sık görülen kronik nörolojik hastalıklardan biri olup erken teşhis ve uygun tedavi ile seyrinin kontrol altına alınması mümkündür. Bu basın bülteni, MS’in modern tedavi yaklaşımlarından biri olan otolog kök hücre nakli üzerine bilimsel ve klinik perspektiften güncel bilgiler sunmakta, Türkiye’deki uygulama süreci, hasta seçimi ve tedavi etkinliğine dair önemli detayları paylaşmaktadır. Konuya ilgi duyan sağlık profesyonelleri için kapsamlı bir değerlendirme niteliği taşımaktadır.
Multipl Skleroz (MS), merkezi sinir sistemini etkileyen otoimmün bir hastalık olup, sinir hücrelerinin etrafındaki miyelin kılıfın hasar görmesiyle motor ve bilişsel fonksiyonlarda bozulmalara yol açar. Türkiye’de yaklaşık 85 bin kişiyi etkileyen bu hastalık, erken teşhis ve etkin tedavi ile kontrol altına alınabilir.
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Serkan Demir, MS’in kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha sık görüldüğünü ve erken dönemde başlanan tedavinin kalıcı nörolojik hasarı önlemede kritik olduğunu belirtti. Özellikle baş ağrısı, uyuşma, görme kaybı gibi erken semptomlara dikkat edilmesi gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Demir, MRI ve biyobelirteçlerin tanıda önemli rol oynadığını ifade etti.
Otolog Kök Hücre Nakli Nedir ve Kimler İçin Uygundur?
Prof. Dr. Demir, tedaviye dirençli, agresif seyirli relapsing-remitting MS olgularında otolog hematopoietik kök hücre naklinin (AHSCT) umut vadeden bir seçenek olduğunu söyledi. Bu tedavi, hastanın bağışıklık sisteminin yeniden yapılandırılmasını hedeflemekte ve yalnızca multidisipliner bir ekip tarafından uygun bulunan hastalarda uygulanmaktadır.
Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Hasan Atilla Özkan ise otolog kök hücre naklinin, hastanın kendi kök hücrelerinin toplanarak bağışıklık sistemi baskılandıktan sonra tekrar verilmesi esasına dayandığını aktardı. MS, bu tedavinin en sık uygulandığı nörolojik hastalıklardan biridir.
Tedavi Başarısı İçin Uygun Hasta Seçimi Şart
Prof. Dr. Özkan, bu tedavinin özellikle 45 yaş altındaki, relapsing-remitting formda olan ve EDSS skoru 4’ün altında bulunan hastalarda daha başarılı sonuçlar verdiğini ifade etti. Tanıdan itibaren 10 yıl içinde nakil uygulanması ve hastanın diğer tedavilere yanıtsız olması da başarı şansını artıran faktörler arasındadır.
Süreç Nasıl İşliyor?
Nakil süreci öncesinde hastanın fiziksel ve mental uygunluğu değerlendiriliyor. Kök hücreler toplandıktan sonra, bağışıklık sistemi baskılanarak hazırlık süreci tamamlanıyor ve ardından kök hücreler tekrar hastaya infüze ediliyor. Bu süreçte hastaların enfeksiyondan korunması ve aşılanması büyük önem taşıyor.
Türkiye’de de SGK kapsamına alınan bu tedavi, yalnızca belirli kriterleri karşılayan hastalar için geçerli olup, uzman hekim kararı ve kurul onayı ile uygulanmaktadır.
Prof. Dr. Özkan, “MS hastalığı kontrol altına alınabilir bir hastalıktır. Otolog kök hücre nakli gibi ileri düzey tedavi seçenekleri, uygun hastalarda önemli kazanımlar sağlayabilir. Bu nedenle her MS hastasının uzman görüşü alması büyük fayda sağlar” diyerek sözlerini tamamladı.
