📝 Editoryal Not:
Multiple Skleroz (MS), özellikle genç erişkinlerde merkezi sinir sistemini etkileyen kronik bir hastalık olarak ciddi yaşam kalitesi sorunlarına yol açmaktadır. Bu basın bülteni, MS’in kadınlarda erkeklere oranla iki kat daha sık görülmesi, hastalığın patofizyolojisi, tanı ve tedavi süreçleri ile ilgili güncel ve bilimsel temelli bilgileri sunarak, sağlık profesyonellerinin hasta yönetimine katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca erken tanı ve multidisipliner yaklaşımın önemi vurgulanarak, hasta bakımında farkındalığın artırılması hedeflenmiştir.
Multiple Skleroz (MS), beyin ve omuriliği etkileyerek merkezi sinir sisteminde demiyelinizasyon ve sinir hasarına yol açan kronik inflamatuar bir hastalıktır. Hastalık, genellikle 20-40 yaşları arasında ortaya çıkar ve kadınlarda erkeklere kıyasla yaklaşık iki kat daha sık görülür. Coğrafi faktörler de hastalığın görülme sıklığını etkiler; özellikle kuzey enlemlerde MS vakaları daha fazladır.
MS’in Patofizyolojisi ve Risk Faktörleri
Bayındır Söğütözü Hastanesi Nöroloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Murat Sümer, MS’in immün aracılı bir hastalık olduğunu belirtiyor: “MS, bağışıklık sisteminin sinir hücrelerinin miyelin kılıfına saldırmasıyla ortaya çıkar. Genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin birleşimiyle bağışıklık sistemi kendi dokusunu yabancı olarak algılar ve bu durum sinir iletimini bozacak hasara neden olur. Erken yaşta olmak, bazı viral enfeksiyonlar ve aile öyküsü hastalık gelişiminde risk faktörüdür.”
Klinik Belirtiler ve Seyir
MS ataklarla seyredebilir veya ilerleyici formda olabilir. Ataklar genellikle 15-20 gün içinde kısmen düzelir. Prof. Dr. Sümer, tipik belirtileri şöyle sıralıyor:
- Görme kaybı (ağrılı veya ağrısız)
- Tek taraflı uyuşma, hissizlik
- Denge ve koordinasyon bozuklukları
- Konuşma güçlüğü
- Kas güçsüzlüğü
Ataklar enfeksiyonlar gibi dış etkenlerle tetiklenebilir ve her hastada farklı şiddette seyreder.
Tanıda Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) ve Yardımcı Yöntemlerin Önemi
MS tanısında detaylı klinik öykü ve nörolojik muayene temel adımlardır. Manyetik rezonans görüntüleme (MR), hastalığın aktivitesini değerlendirmede altın standarttır. Ancak MS dışı lezyonların ayırt edilmesi için MR görüntülerinin uzmanlarca doğru yorumlanması gereklidir. Tanıyı desteklemek üzere, kan tetkikleri ve beyin-omurilik sıvısı (lomber ponksiyon) analizleri yapılmaktadır.
MS Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar
MS tedavisinde hedef, yeni atakların önlenmesi ve hastalığın ilerlemesinin yavaşlatılmasıdır. Atak dönemlerinde yüksek doz kortikosteroidler kullanılmakla birlikte, immünmodülatör ve immünsüpresif ajanlar ile bağışıklık sistemi düzenlenmektedir. Son yıllarda geliştirilen tedavi seçenekleri, hastalık kontrolünde önemli ilerlemeler sağlamıştır. Erken tanı ve düzenli takip hastalığın seyrini olumlu yönde etkiler.
MS Hastalarında Yaşam Kalitesi ve Önlemler
Prof. Dr. Sümer, MS hastalarının dikkat etmesi gereken noktaları şöyle vurguluyor:
Akdeniz diyeti gibi dengeli beslenme
Kilo kontrolü, obezitenin olumsuz etkilerinden kaçınma
Sigaranın bırakılması; sigara MS ataklarını artıran bir risk faktörüdür
D vitamini düzeylerinin düzenli takibi
Düzenli fiziksel aktivite ve rehabilitasyon
