📝 Editoryal Not:
Hipertansiyon, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biri olarak dikkat çekiyor ve özellikle genç yaşlarda giderek daha yaygın hale geliyor. Bu basın bülteni, gençlerin hipertansiyon riskleri hakkında bilinçlenmesini sağlayarak, önleyici tedbirlerin alınmasının önemini vurguluyor. Genç yaşta hipertansiyonun artan sıklığı, yaşam tarzı değişiklikleri ve erken teşhisle önemli ölçüde önlenebilir. Bu yazı, sağlık profesyonelleri ve halk için erken teşhis ve yaşam tarzı değişikliklerinin ne denli önemli olduğunu anlatmakta önemli bir rehber olacak.
Hipertansiyon, dünyada önlenebilir ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer almaktadır. Atar damarlardaki kan basıncının sürekli olarak normalin üzerinde seyretmesi durumudur. Dünya genelinde 1 milyar 280 milyon, ülkemizde ise 16 milyonu aşkın kişi hipertansiyon hastasıdır. Bu durum, Türkiye’de her 3 kişiden 1’inin hipertansiyonla mücadele ettiği anlamına gelir. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, hipertansiyonun artık 20’li yaşlarda, hatta 15-19 yaş aralığında bile giderek daha sık görüldüğünü ortaya koyuyor.
Acıbadem Kartal Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Turfan, hipertansiyonun gençlerde hızla yaygınlaşmasında modern yaşamın etkilerini, özellikle hareketsiz yaşam tarzını ve fast food gibi sağlıksız beslenme alışkanlıklarını öne çıkarmaktadır. Hipertansiyonun erken teşhis ve tedavisinin önemine dikkat çeken Prof. Dr. Turfan, geç kalınması durumunda kalp yetmezliği, inme ve böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonların gelişebileceğine işaret ediyor. Ancak hipertansiyon, çoğunlukla organ hasarı oluşturuncaya kadar belirti vermemektedir. Bu nedenle, gençlerin hiçbir yakınmaları olmasa dahi, 18 yaşından itibaren yılda bir kez tansiyon ölçtürmeleri ve risk faktörlerini göz önünde bulundurarak yaşam tarzlarını dikkatli planlamaları oldukça önemlidir.
Prof. Dr. Murat Turfan, hipertansiyonun erken yaşlarda yayılmasının sebeplerini ve bu riski azaltmak için alınabilecek tedbirleri sıraladı:
1. Obezite
Hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları obeziteyi tetiklemekte, obezite ise doğrudan hipertansiyon riskini artırmaktadır. Obezite, kalbin daha fazla kan pompalamasına ve damar duvarlarının gerginliğinin artmasına sebep olarak kan basıncının yükselmesine yol açar. Her 1 birimlik vücut kitle indeksi artışı, hipertansiyon riskini %7 oranında artırmaktadır.
Nasıl önlem almalı? Sağlıklı beslenerek ve düzenli egzersiz yaparak Vücut Kitle İndeksinizi 18.5–24.9 aralığında tutmaya özen gösterin.
2. Aşırı Tuz Tüketimi
Tuz, damarların kasılmasına neden olarak kan basıncını yükseltir. Fast food ve işlenmiş gıdalarda bolca bulunan tuz, hipertansiyon riskini arttırır.
Nasıl önlem almalı? Dünya Sağlık Örgütü, günlük 5 gramdan fazla tuz tüketilmemesi gerektiğine dikkat çekmektedir. Yemeklerinizi tuz yerine baharatlar, limon veya sarımsakla tatlandırın.
3. Hareketsiz Yaşam
Gençlerin %80’i yeterince fiziksel aktivite yapmamakta, boş zamanlarını genellikle cep telefonları veya tabletler karşısında geçirmektedir.
Nasıl önlem almalı? Haftada en az 150 dakika egzersiz yaparak bu riski %30 oranında azaltabilirsiniz. Günde 30 dakika yürüyüş veya kardiyo egzersizleri yapmayı alışkanlık haline getirin.
4. Sigara ve Alkol Kullanımı
Sigara damarların daralmasına ve damar içi hasara yol açarak hipertansiyon riskini artırır. Düzenli alkol tüketimi de kan basıncını yükselten bir faktördür.
Nasıl önlem almalı? Sigara kullanmaktan kaçının, eğer kullanıyorsanız bir an önce bırakın. Alkolü tamamen bırakın ya da sınırlandırın.
5. Uyku Bozuklukları
Teknoloji bağımlılığı ve stres gibi faktörler, gençlerde uyku bozukluklarına, dolayısıyla hipertansiyona yol açmaktadır.
Nasıl önlem almalı? Uyku kalitesine dikkat edin ve horlama sorunu yaşayanlar bir uyku uzmanına başvurmalı.
6. Kahve ve Enerji İçecekleri
Kahve ve enerji içeceklerinin içerdiği yüksek kafein miktarı, nabzı ve tansiyonu yükseltebilir.
Nasıl önlem almalı? Günde 2-3 fincandan fazla kahve tüketmeyin ve enerji içeceklerinden kaçının.
7. Stres ve Anksiyete
Kronik stres, damarları daraltarak kan basıncını artıran bir faktördür.
Nasıl önlem almalı? Meditasyon, gevşeme egzersizleri veya yeni hobiler edinerek stres yönetimini geliştirebilirsiniz.
8. Böbrek Hastalıkları
Böbrek hastalıkları vücutta sıvı dengesini bozarak hipertansiyon riskini artırabilir.
Nasıl önlem almalı? Düzenli olarak kan ve idrar testleriyle böbrek sağlığınızı kontrol ettirin.
Sonuç
Hipertansiyon, erken yaşlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açmadan önlenebilir. Gençlerin sağlıklı yaşam tarzı benimsemesi, erken teşhis ve tedavi ile bu riski azaltmak mümkündür. Tansiyon ölçümü, yaşam tarzı düzenlemeleri ve düzenli sağlık kontrolleri ile hipertansiyonun önlenmesi sağlanabilir.
